Computex 2019

Gecen hafta senenin GDC'den sonra en onemli ikinci konferansi Taiwan'da yapildi. Bu sene bu konferansi onemli kilan aslinda ozellikle CPU tarafinda hem AMD'nin hem de Intel'in yeni CPU mimarilerini artik gorucuye cikarmasiydi.. Bir de ustune ARM'da ayni zamanlarda yeni mimarilerini tanitinca CPU acisindan bir cok haberin oldugu guzel bir hafta oldu.. Peki AMD ile baslayalim...

Desktop CPU krali oldu, yasasin yeni kral... 

AMD malum iki sene oncesine kadar son bir kac yildir direkten donup durdu.. Dozer mimarili islemcilerin cok fena patlamasi CPU tarafini tamamen Intel'e hediye etmisti.. Ustune bir de GPU tarafinda da Nvidia Maxwell ile cok verimli bir mimari ile gelince, AMD her iki cephede de cok kan kaybetmisti (hatta bir ara stoklari 1.8$'a kadar inmis, millet sirket ayakta kalabilecek mi diye dusunmeye baslamisti).

AMD iki sene once cikardigi Zen tabanli Ryzen/Threadripper serisi ile talihini degistimeyi basardi. Her ne kadar islemci single-thread'de hala Intel'in instruction per clock (IPC) olarak %10-15 gerisinde olsa bile Intel'in hic beklemedigi bir anda 8 core/16 thread islemcileri cok makul bir fiyata getirdigi icin multi-thread is paketlerinde Intel'i bir anda ciddi sollamisti. Intel gecen sene ancak korkunc kar marjinlerini bir yana birakip 6 core/12 thread islemcileri piyasaya surerek yaklasmisti.

Bu sene icinse AMD yilbasinda yapilan CES'de Zen 2 mimarisini tanitmisti.. Her acidan chipi gelistirdiklerini soylemis, IPC olarak Zen 1'e gore %15-20'e yakin bir iyilesme sagladiklarindan bahsetmisleri ki bu Intel'in en azindan Skylake ile baslayan Lake serisinde de single-thread performansta da yakaladiklari anlamina geliyordu. Bunun disinda ozellikle yeni chipde dual AVX-256 olmasi da kayan nokta aritmegi isteyen islemleri x2 hizlandirmis olmasi demekti, ustelik de Intel'de oldugu gibi clock rate'i dusurme gibi bir sorunlari da yoktu. CES'te tek bilinmeyen tum bu performansi veren islemcinin tam olarak nasil bir hiza sahip olacagi idi.. Iste Computex'de bunu da ogrenmis olduk..

Ryzen 3000 serisini olusturan yeni islemci serisinin ilkini tanitirken AMD CEO'su Lisa Su cok gururluydu.. Nasil olmasin, 3.6 Ghz base/4.4 Ghz boost clock ile calisan 8 core/16 thread R3700X islemcisi, single-threaded performansta Intel'in kendi klasmanindaki en iyisini gectigini bir endustri standardi demoda on-stage gosterdiler. Ustelik daha da inanilmaz olani Intel'in islemcisi 105 W cekerken, kendi islemcileri sadece 65W cekiyor olmasiydi. Ustune fiyat olarak da daha ucuzdu.. Yani AMD artik sadece multi-threaded'da degil single-threaded islemlerde de artik competitive oldugunu gosterdi. Bu performansin HTPC icine bile girebilecek bir islemci de olmasi da en etkiliyi taraf bence..

Bunun disinda ikinci en etkiliyici ise 3.8 Ghz base/4.4 Ghz boost'da calisan 12 core/24 threadli R9 3900X islemcisi oldu.. Burada da multi-thread'de bir benchmark'da Intel'in ayni sayida core'a sahip islemcisinin yine on-stage demoda tozunu attiktan sonra hem guc tuketimi hem de fiyat farki aciklandi.. AMD 105W islemciyi 499$'a satarken, az once yendigi Intel'in islemcisi 160W cekiyordu ve 1200$'di.. Intel'in ozellikle o seri islemci icin cok pahali olan X299 serisi motherboard istedigini dusunurseniz AMD cok ciddi fiyat avantaji ile geldigini de gosterdi.

Bir diger ilginc noktada 2 sene once 499$'a 8 core/16 thread Zen 1 tabanli islemciler satarken, AMD sadece 2 sene icinde ayni fiyat icinde hem core sayisini 1.5 kata cikardi, hem de IPC'yi %20'ye yakin arttirmis oldu.. Unutmayalim Zen 1 cikmadan once Intel'in belirledigi standard 4 core/8 thread islemcilerdi.. AMD cok saglam ezber bozdu burada..

Tum bunlara ise Intel'in bu sene cevap verebilecegi pek birsey yok.. 10nm yeni generasyon mimarinin desktop'a anca 2020'de gelebilecegini acikladilar.. 14nm/Lake serisini zaten son 5 senedir suyunu sikiyorlardi, pek cikacak birsey kalmadi.  Tek acikladiklari 8 core'a sahip her core'u 5 Ghz boost modda calisabilen bir islemci ama ne cekecegi power belli, ne fiyati.. O yuzden bu sene cok net, desktop ve workstation islemciler de kral AMD.... Be sene desktop toplayacagim diyenler icin adres direk belli..

Bu arada cok detaya girmedim ama Ryzen 3x00 serisi ve beraberinde cikardiklari x570 serisi chipsetler ilk PCI-Express 4.0 destekleyen sistemler oldular.. O acidan da aslinda Intel'in bir generasyon onune gecmis gorunuyorlar.. Bir de su anda en saglam islemci 12 core/24 thread gorunuyor ama bunu 16 core/32 thread yapmalarinda da bir sorun yok.. Anladigim kadari ile Intel biraz gelmeye baslayinca onu da cikaracaklar hemen... AMD icin genisleyebilecek alanlari olmasi da cok guzel aslinda.

Ek bilgi gormek isterseniz : https://www.theverge.com/circuitbreaker/2019/5/28/18642251/amd-ryzen-3000-cpus-3900x-3800x-3700x-3600x-3600-price-release-date-specs

https://www.anandtech.com/show/14407/amd-ryzen-3000-announced-five-cpus-12-cores-for-499-up-to-46-ghz-pcie-40-coming-77

Desktop Senin Olsun, ama Ultrabook Laptoplar Benim....

Intel tarafinda son 4-5 yildir 10nm teknolijisi artik yilan hikayesine donmustu.. Tick-tock (tick ile eski mimari islemciyi yeni process teknolojine geciriyorlar, tock'da ise process tekcnolojisini ayni tutup yeni mimari getiriyorlardi), 2016 14nm'de ticklemis Skylake'in 10 nm'e gececegi yil idi, ama 14nm, tick-tock yerine once tick-tock-tock oldu, sonra tock'da takilip kaldi.. Intel bir turlu 10nm'de verimli uretim yapacak bir hale gelemedi. Tum endustrinin acik ara 2-3 sene onunde iken, herkesin gerisine dustuler. Anca bu sene aritk 10nm'yi verimli uretilebilir hale getirdiklerini acikladilar. Ama orada da hala bir kac kusku var..

Oncelikle 10nm ilk olarak 9-25 W arasi calisak Ultrabook islemcilere ve Xeon serisi server islemcilere geliyor. Her iki market da Intel icin cok onemli ve desktop'u AMD'e biraksalar da en azinda bu iki marketi kaptirmak istemiyorlar.. 

Yeni 10nm chip aslinda iki yeniligi birden getiriyor.. Cok gec kaldiklari icin 10nm'e hem yeni CPU hem de yeni GPU mimarisi ile geciyorlar.. CPU mimarisi Ice Lake.. Aslinda yukarida AMD single-thread performasta yakaladi demistim ama Intel Ice Lake ile bir onceki mimariye gore %18'e yakin IPC'yi arttirdiklarini acikladi.. Benzer sekilde GPU'da da ozellike hafiza bandwidthi cok verimli calismasina olanak veren tiled-based rendering disinda bir de hesap unite sayisini 192 ALU'dan 512 ALUya (evet x2.6) arttirdiklarini acikladilar.. Oyle olunca aslinda cok canavar bir ultrabook islemcisi ortaya cikmis gibi duruyor..

Simdi "gibi duruyor dedim" cunku yine maalesef tutarsiz bir cok sey de gormeye basladik. Verdikleri specler hep "up-to"larla dolu. Yani performans arttirimi neye gore, nereye kadar belli degil. Misal single-threaded performansi gecen sene cikan chiplere gore %10 bile artmis degil kendi verdikleri sekillerde. GPU tarafinda da upto 1 Tflops diye geciyor, ama bir yerde okudugum kadari ile 15W ile 25W modlari arasinda ciddi performans farki gozlemlemisler. Yani 15W'da cok da dedikleri kadar hizlandirmamis olabilirler.. O yuzden asil farki sene sonunda cikacak laptoplar benchmark edildiginde gorecegiz sanirim..

Yine de Ice Lake bir cok yenilik getiriyor bunyesinden. Audio DSP/ HEVC HDR decoder/built-in thunderbolt ve Wifi 6 (802.11x) controller, aslinda ultrabooklarin daha da compact hale gelecegini gosteriyor. Bu arada LPDDR4/3733 memory controller destegi de hafiza performansinin gayet saglam olacagini gosteriyor.. O acilardan bile bakarsak Ice Lake oldukca iyi bir islemci aslinda..

Laptop alacaksaniz bu sene sonuna kadar beklemek mantikli.. Intel dedigi performansi verebilirse ultrabooklar da ucundan gaming icin makul platform haline geliyor demektir..

Ek bilgi icin: https://www.anandtech.com/show/14436/intel-10th-gen-10nm-ice-lake-cpus

Ben Sadece Cep Telefonu Kullaniyorum....

AMD ve Intel'in aciklamalari pespese gelirken ARM'da aradan kendi yeni nesil islemci mimarisi Cortex A77 serisini tanitti. Bir sekilde hala optimize edebilecekleri birseyler buluyorlar ve A76 serisi gibi 7nm'de kalmalarina ragmen A76'ya oranla yaklasik %26 integer, %35 floating-point performansi arttirmis gorunuyorlar.. Gerci Apple'in A11 serisini anca ucundan yakalamis gibi duruyorlar (ki Apple A12 serisi islemcileri cikarali neredeyse 6 ay oldu) ama yine de fena degil. Bilmiyorum bu hiz nerede gerekir cep telefonlarinda ama orada da her seferinde ciddi bir iyilesme yapabiliyorlar hala..

Ek bilgi icin: https://www.anandtech.com/show/14384/arm-announces-cortexa77-cpu-ip

Peki Ya GPU

GPU tarafinda ilk gelen haber AMD'nin Navi serisi icin yaptigi teaser tadinda tanitim oldu.. AMD en azindan grafik core'lari GCN'den RDNA serisine gecridigini acikladi. Bu yeni mimarinin %25'e yakin IPC arttirdigini ve 7nm'de Vega'ya gore ayni guc tuketiminde 1.5 kat performans arttirdiklari belirtiler. Guc tuketimi, toplam hespa gucu gibi konularda pek detay vermediler ama ynei nesil 5070 serisi en tepe GPU'nun Nvidia RTX 2070'e gore %10 daha hizli oldugunu gosterdiler.. Daha sonra yapilan bir analizde chipin 280 mm2 oldugu da soylendi (benzer hizdaki Nvidia'nin RTX 2070 480mm2 civarlarinda)... 

Navi hakkindaki tum detaylari da E3 esnasinda gelecek hafta basinda olacak bir press-conferans'da aciklanacak. Bu kisimda heyecanli cunku next-gen konsollarin uzerine insa edilecegi GPU'yu taniyor olacagiz..

Ek bilgi icin: https://www.anandtech.com/show/14412/amd-teases-first-navi-gpu-products-rx-5700-series-in-july-25-improved-perf

Evet, bir sonraki durak Stavia tanitimi.. Ondan sonra MS'un E3 tanitimi geliyor.. Muhtemelen Xcloud hakkinda epey birsey ogrenecegiz artik.. Biraz sansli ise next-gen'i de ucundan gorecegiz sanki...